Kegel met een inscriptie van Ur-gigira, de tweede koning van Uruk IV, uit de tijd dat hij nog een prins was 1
Inleiding
Uruk IV is een kleine dynastie waar weinig van bekend is. Ur-Utu, de enige koning over wie meer gezegd kan worden dan een paar woorden, wordt soms zelfs vermeld onder een andere naam.
Ondanks dat plaatst die lijst deze koningen tussen degenen die ooit over heel Sumerië heersten. Hoe dat kan is net zo onduidelijk als de koningen zelf. Ze regeerden nadat Akkad haar grootste macht verloor en voordat de Guti, een bergvolk uit Iran, Sumerië veroverde. De Guti werden uiteindelijk verjaagd door Utu-hegal (1712-1706), de enige koning van Uruk V, de enige van zowel Uruk IV als V die voor zover bekend echt over heel Sumerië heersten.
De chronologie van Uruk IV is daarentegen wel duidelijk. Na een maansverduistering werd voorspeld dat de koning van Uruk zou sterven en opgevolgd worden door zijn kleinzoon; die kleinzoon bleek in de post over Uruk V Utu-hegal te zijn. De laatste koning van Uruk IV, Ur-Utu, stierf daarom in 1713. Ondanks de verschillen in de overgebleven versies van de Sumerische Koningslijst is het vervolgens mogelijk om Ur-Utu en zijn voorgangers te dateren.
Ur-nigina
1742-1736
Sumerische Koningslijst (hierna SKL): Then Agade was defeated (ms. S has instead: Then the reign of Agade was abolished) and the kingship was taken to Unug (de Sumerische naam van Uruk). In Unug, Ur-nijin became king; he ruled for 7 (mss. IB, S have instead: 3) (ms. Su1 has instead: 15) (ms. Su3+Su4 has instead: 30) years.
Hij is bekend van een inscriptie, die niet van hemzelf is. “Ur-gigira, viceroy (military governor) of the god Dumuzi (de god van Bad-tibira, bijna 20 kilometer ten noordoosten van Uruk), son of Ur-nigina, mighty man, king of Uruk, and Ama-SAL.ME.ḪÚB, his mother, for the goddess Nin-šeše-gara, his lady, built the E-šeše-gar[a], her beloved temple in E-tibira.” 2
Hij is mogelijk degene die kort over Sumerië regeerde. Bij een maansverduistering die geplaatst kan worden aan het eind van Shu-Turuls regering (1759-1745) hoort namelijk de voorspelling: “The king of Akkad will die (but) his people will be healthy. The reign of Akkad will become confused (but) its future will be good.” Na Shu-Turul regeerde mogelijk nog ene LI-lu-ul-DAN (1744-1729), van wie nauwelijks iets bekend is; hij komt zelfs niet voor op de SKL. Ur-nigira kan korte tijd de macht over Akkad van hem hebben overgenomen.
Ur-gigira
1735-1730
SKL: Ur-gigir, the son of Ur-nijin, ruled for 6 (ms. IB has instead: 7) (ms. Su1 has instead: 15) (ms. Su3+Su4 has instead: 7) years.
Hij wordt vermeld in een inscriptie op een knotskop uit Uruk: “[For (divine name)], for the life of Ur-gigira, mighty man, king of Uruk, Lugal-ana-tum, purification priest of the god An, dedicated (this mace).” 3
Kuda
1729-1724
SKL: Kuda ruled for 6 years.
De Ur III-versie van de SKL heeft grote lacuna; een daarvan loopt van 4 koningen van Akkad naar Kuda, die 5 jaar regeerde en opgevolgd werd door de hordes (van de Guti).
Hij is mogelijk de Kuda die vermeld wordt op een beschadigd fragment van een kom: “For the goddess Ningal, the (divine) lady of Ur, Kuda, [š]angû priest of the goddess Inanna, (and) [U]r(?)-Utu, […]” In dat geval was hij op dat moment nog geen koning. 4 Voor de mogelijkheid dat hier Ur-Utu staat, zie onder.
Puzur-ili
1723-1719
SKL: Puzur-ili ruled for 5 (ms. IB has instead: 20) years.
Hij wordt genegeerd in de Ur III-versie van de SKL.
Van hem zijn geen inscripties bekend. 5
Ur-Utu
1718-1713
SKL: Ur-Utu ruled for 6 (ms. Su3+Su4 has instead: Ur-Utu, the son of Ur-gigir, ruled for 25) (ms. Su1 has instead: Lugal-melem, the son of Ur-gigir, ruled for 7) years.
Hij wordt genegeerd in de Ur III-versie van de SKL.
Hij is als het gaat om inscripties vooral bekend van een zegel uit Girsu: “Baza, the cowherd, (is) the servant of Ur-utu.” 6
Andere vermeldingen
Een [U]r(?)-Utu wordt in een inscriptie samen met Kuda (1729-1724) vermeld, uit de tijd voordat Kuda koning was; zie boven. Het is mogelijk dat dit deze Ur-Utu is. Ook is het mogelijk dat hij de gouverneur van Ur van die naam is die vermeld wordt in een brief. 4 Een deel van deze brief: “Thus says Ur-Utu to Šeššešmu: (As he should know) Akkade is king! A citizen of Akkade must not therefore be executed! They should send him back to Irgigi”. 7
Igigi was de toenmalige koning van Akkad (1783/1). Als gouverneur Ur-Utu dezelfde was als degene die tussen 1718-1713 over Uruk regeerde, moet hij minstens 70-80 zijn geworden. Dat is niet onmogelijk. Zoals boven aan deze pagina staat werd hij opgevolgd door zijn kleinzoon, Utu-hegal (1712-1706), die de opa was van Shulgi van Ur III (1704-1657). Als Shulgi rond 1720 geboren werd en een generatie in deze tijd ongeveer 20-25 jaar was, werd Ur-Utu geboren omstreeks 1820-1800. Hij was dan 85-105 toen hij stierf.
Einde van de dynastie
SKL: 5 kings; they ruled for 30 (ms. IB has instead: 43) (mss. PÝ+Ha, S have instead: 26) years (ms. Su3+Su4, which omits Kuda and Puzur-ili, has instead: 3 kings; they ruled for (ms. Su3+Su4 has:) 47 years). Unug was defeated (ms. S has instead: Then the reign of Unug was abolished) and the kingship was taken to the army (ms. Su3+Su4 has instead: land) of Gutium.
laatste wijziging: 7 april 2022